Cách dạy con của người Đức nổi bật với nguyên tắc tôn trọng sự phát triển tự nhiên của trẻ em, giúp trẻ học hỏi và trưởng thành trong môi trường lành mạnh và có sự tự do nhất định. Những phương pháp này không chỉ dựa trên lý thuyết mà còn được chứng minh qua các nghiên cứu khoa học gần đây. Dưới đây là một số nguyên lý cơ bản về cách dạy con của người Đức, cùng với các dữ liệu khoa học chứng minh hiệu quả của chúng. Hôm nay chúng ta hãy cùng IECS tìm hiểu xem những cách dạy con “lạ lùng” của người Đức là gì nhé!
Một trong những nguyên tắc quan trọng nhất trong cách dạy con của người Đức là khuyến khích trẻ em trở nên độc lập và tự quyết định. Người Đức tin rằng trẻ em cần có cơ hội để tự học cách giải quyết vấn đề và ra quyết định của riêng mình từ khi còn nhỏ.
Theo nghiên cứu từ The Journal of Experimental Child Psychology (2022), việc khuyến khích trẻ em đưa ra quyết định độc lập giúp tăng cường khả năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề. Nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ em có cơ hội được tham gia vào các quyết định gia đình hoặc trong các hoạt động học tập có khả năng phát triển kỹ năng xã hội và cảm xúc tốt hơn so với những trẻ chỉ được hướng dẫn một cách thụ động.
Ví dụ như khi một đứa trẻ bị ngã, nếu không phải là trường hợp nghiêm trọng thì bố mẹ hoặc người xung quanh sẽ không lập tức đỡ đứa trẻ đó dậy mà để cho nó có thời gian tự đứng lên, tự phủi tay chân hoặc quần áo của mình. Sau đó, bố mẹ sẽ giúp trẻ hiểu ra lý do mình bị ngã để trẻ có thể tránh được tình huống này về sau.
Hoặc như trong việc dọn dẹp nhà cửa: Ở Đức bố mẹ luôn cố gắng dành cho con cái của mình một căn phòng riêng và chúng phải tự chịu trách nhiệm với phòng ở của mình, bao gồm cả việc giữ gìn đồ đạc và dọn dẹp phòng. Những việc nhỏ như dọn giường, dọn đồ chơi hay hút bụi, trẻ con sẽ được bố mẹ hướng dẫn để có thể tự dọn dẹp mà không cần sự giúp đỡ từ người khác.
Ở Đức bố mẹ luôn cố gắng dành cho con cái của mình một căn phòng riêng và chúng phải tự chịu trách nhiệm với phòng ở của mình
Người Đức coi trọng việc để trẻ có không gian riêng và thời gian cho chính mình, điều này giúp trẻ phát triển tính độc lập và khả năng tự kiểm soát. Họ tin rằng nếu trẻ có thể tự do khám phá thế giới xung quanh mà không có sự can thiệp quá mức từ cha mẹ, trẻ sẽ học được cách tự điều chỉnh cảm xúc và giải quyết các vấn đề.
Nghiên cứu từ The Journal of Pediatrics (2023) khẳng định rằng trẻ em cần thời gian tự do để phát triển các kỹ năng quan trọng như tự quản lý cảm xúc, sáng tạo và khả năng tự giải quyết vấn đề. Một nghiên cứu khác từ Viện Nghiên cứu Trẻ em Đức cho thấy rằng trẻ em có thể tự chơi và tạo ra những hoạt động sáng tạo độc lập sẽ có khả năng phát triển trí tuệ xã hội và cảm xúc tốt hơn so với trẻ ít có cơ hội như vậy.
Nền giáo dục ở phương Tây, đặc biệt là giáo dục ở Đức đều chú trọng về phát triển con người cho trẻ em trước khi dạy chúng viết văn hay làm toán, bởi vậy phương châm “vui chơi là chính – học là phụ” trong trường hợp này hoàn toàn đúng.
Trẻ em Đức được khuyến khích tham gia vào các hoạt động ngoài trời và chơi tự do, điều này đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển thể chất và tinh thần. Theo một nghiên cứu của The German Federal Centre for Health Education (2021), thời gian chơi tự do giúp giảm mức độ căng thẳng và cải thiện sức khỏe tâm thần ở trẻ em. Hơn nữa, việc chơi ngoài trời cũng giúp trẻ phát triển các kỹ năng xã hội và khả năng giao tiếp.
Các nghiên cứu khoa học gần đây còn cho thấy, việc trẻ em có thể chơi tự do không chỉ giúp phát triển thể chất mà còn có tác dụng cải thiện khả năng tập trung và sáng tạo trong học tập. Từ đó, cha mẹ Đức thường tạo điều kiện để trẻ có thời gian tự do khám phá và học hỏi qua trò chơi, thay vì chỉ học tập trong một khuôn khổ cứng nhắc.
Xem thêm: Tổng quan về nước Đức
Trẻ con ở Đức :Vui chơi là chính – học là phụ
Trước khi dạy trẻ về những tình yêu lớn lao hơn, bố mẹ thường dạy con cách yêu thương động vật và bảo vệ thiên nhiên. Ở Đức, chúng ta có thể thường xuyên bắt gặp bắt gặp hình ảnh bọn trẻ chơi với con sâu, con chuột hay thậm chí là nuôi nòng nọc trong bể cá, sau khi nọc lớn lên thì thả chúng ra ngoài tự nhiên.
Nghe thì có vẻ kỳ lạ nhưng ngay từ bé, trẻ em đã được dạy phải yêu thương động vật, đặc biệt là những động vật nhỏ nên cũng dễ hiểu khi trẻ con ở đây lại không sợ những con vật như sâu, chuột, ếch, … Thậm chí ở một số bang ở Đức còn quy định về mức phạt khi giết ong.
Vào mùa hè, một số nơi thường thu hút rất nhiều ong, chúng thường bay vào nhà ở, nơi làm việc khiến nhiều người bị đốt, nhưng việc bạn nên làm chỉ là đuổi chúng ra xa thôi vì nếu bạn giết chúng và bị người khác bắt gặp, bạn sẽ bị chỉ trích hoặc thậm chí là bị phạt 30 Euro với một con ong bị giết đấy. Trẻ em ở Đức cũng được dạy về điều này, thế nên nếu bạn giết một con ong hoặc con ruồi trước mặt bọn trẻ, có thể chúng sẽ khóc toáng lên cho mà xem.
Ở Đức, chúng ta có thể thường xuyên bắt gặp bắt gặp hình ảnh bọn trẻ chơi với con sâu, con chuột..
Đi đôi với việc bảo vệ động vật, bố mẹ cũng dạy con mình cách bảo vệ môi trường ngay từ khi còn bé, đơn giản như dạy trẻ con phân loại rác và không bao giờ được phép vứt rác bừa bãi. Ngay cả khi đi ra ngoài chơi mà không có thùng rác thì bọn trẻ cũng nên mang rác về theo và vứt vào thùng rác nhà mình.
Khác với tư tưởng giáo dục “yêu cho roi, cho vọt” như ở Việt Nam và một số nước khác, ở Đức bố mẹ thường kiên nhẫn, không quát mắng trẻ nhỏ. Khi trẻ con mắc lỗi hoặc không nghe lời, chúng thường sẽ bị phạt như: không được xem ti vi, không được ăn đồ ngọt, không được đi chơi thay vì bị quát mắng hoặc bị đánh.
Những lúc bọn trẻ khóc hay giận dỗi, bố mẹ sẽ để chúng yên tĩnh trong phòng một mình, cho trẻ có thời gian tự suy nghĩ, chứ không chạy lại dỗ dành. Sau đó, bố mẹ giải thích tình huống cho trẻ hiểu mình sai ở đâu, dạy trẻ nên và không nên làm gì. Cách giáo dục này giúp bọn trẻ có đủ thời gian và không gian suy xét bản thân, đồng thời chúng sẽ dần hình thành thói quen cân nhắc trước và sau khi làm một việc gì đó.
Ngoài ra, vào thời gian rảnh bố mẹ thường đọc sách hoặc kể chuyện cho trẻ nghe, qua những câu chuyện hoặc quyển sách này, trẻ tiếp thu thêm được nhiều bài học cũng như cách ứng xử trong cuộc sống. Cũng bởi vậy việc đọc sách hoặc nghe audio tại Đức rất được yêu thích, dù là người lớn hay trẻ nhỏ.
Ở Đức bố mẹ thường kiên nhẫn, không quát mắng trẻ nhỏ
Cách dạy con của người Đức đặc biệt chú trọng vào việc trẻ em học cách thể hiện quan điểm cá nhân và thảo luận một cách tôn trọng. Cha mẹ Đức khuyến khích trẻ nói ra suy nghĩ và cảm xúc của mình, từ đó giúp trẻ phát triển khả năng giao tiếp và hiểu biết về bản thân.
Một nghiên cứu từ University of Mannheim (2022) cho thấy rằng việc khuyến khích trẻ bày tỏ cảm xúc và quan điểm không chỉ giúp trẻ cảm thấy tự tin mà còn cải thiện khả năng nhận thức xã hội. Trẻ em được khuyến khích chia sẻ suy nghĩ và quan điểm của mình thường có kỹ năng giao tiếp và khả năng giải quyết mâu thuẫn tốt hơn.
Cũng giống với cách dạy con tự lập của người Đức như trên, bố mẹ thường không áp đặt mà để bé tự do lựa chọn những gì bé muốn. Điều này có thể thấy ngay trong bữa ăn thường ngày của trẻ. Khi ăn, bọn trẻ được phép tự quyết định ăn gì và uống gì theo sở thích của mình, bố mẹ sẽ không ép bé ăn. Nhưng để cân bằng dinh dưỡng hơn, bố mẹ sẽ khuyến khích trẻ ăn nhiều trái cây hoặc chế biến đa dạng món ăn cho trẻ.
Khi trẻ lớn dần lên, bố mẹ cho trẻ tự lựa chọn nhiều thứ hơn, ví dụ như trong việc mua quần áo, trang trí phòng ở, nuôi vật nuôi hoặc quyết định ngành học mà trẻ sẽ theo học sau này. Cách giáo dục này thể hiện sự tôn trọng của bố mẹ dành cho các bé, qua đó trẻ con cũng học được cách tôn trọng bố mẹ và mọi người, đồng thời nhận thức và tinh thần trách nhiệm của trẻ cũng được thúc đẩy phát triển.
Bởi theo quan niệm của bố mẹ, khi trẻ muốn tự lựa chọn, chúng phải tự chịu trách nhiệm với quyết định của mình. Trong quá trình này bố mẹ đóng vai trò là người hướng dẫn và giúp đỡ trẻ. Hơn thế nữa, trẻ sẽ học được cách tự do ngôn luận ngay từ khi còn bé, không ngại ngùng hay rụt rè mà tự tin đưa ra quan điểm của mình. Điều này giúp ích rất lớn cho việc học tập ở trường cũng như trong cuộc sống sau này.
Theo quan niệm của bố mẹ, khi trẻ muốn tự lựa chọn, chúng phải tự chịu trách nhiệm với quyết định của mình
Ở Đức, trẻ em được học bơi từ rất sớm, bắt đầu khoảng từ khi đi nhà trẻ. Đến tiểu học, trường học sẽ tổ chức các buổi học bơi bắt buộc cho học sinh, vì vậy phần lớn trẻ em Đức đều biết bơi. Đây là một trong những quy tắc xử lý nguy hiểm mà trẻ em ở Đức được dạy từ khi còn bé. Ngoài việc học tập, trẻ còn được các thầy cô giáo và bố mẹ hướng dẫn cách xử lý khi có đám cháy, khi bố mẹ không có ở nhà, khi có người lạ đột nhập …
Khi trẻ đã có khả năng ghi nhớ, chúng thường được dạy phải nhớ tên đầy đủ của bố mẹ, người thân trong gia đình, địa chỉ nhà và các số điện thoại cứu hộ trong trường hợp cần thiết. Vì vậy khi không có bố mẹ ở bên cạnh, bọn trẻ cũng có thể tự xoay xở, giải quyết được.
Ở Đức, trẻ em được học bơi từ rất sớm, bắt đầu khoảng từ khi đi nhà trẻ
Từ những ví dụ trên, chúng ta có thể thấy người đức dạy con bằng hành động nhiều hơn là bằng lời nói, họ dạy con ngay từ bé và ngay từ những điều nhỏ nhặt nhất trong cuộc sống. Qua hình thức giáo dục này, trẻ em được trang bị đầy đủ những kỹ năng cần thiết, những phẩm chất cũng như cách ứng xử đúng đắn để có thể tự chịu trách nhiệm với hành động và với tương lai sau này của mình.
Đây cũng là một trong những yếu tố quan trọng góp phần phát triển một đất nước và con người đầy tính kỷ luật như chúng ta thấy hiện nay. Có thể nói rằng cách dạy con của người Đức “lạ lùng” nhưng cũng đặc biệt, mang nhiều giá trị tham khảo cho bậc phụ huynh ở các nước.
Cách dạy con của người Đức tập trung vào việc tôn trọng sự phát triển tự nhiên của trẻ, khuyến khích sự độc lập và tạo ra không gian cho trẻ khám phá thế giới xung quanh. Những phương pháp này không chỉ giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ mà còn góp phần cải thiện sức khỏe tâm thần của trẻ. Các nghiên cứu khoa học mới nhất đã chứng minh hiệu quả của những phương pháp này, cho thấy rằng việc khuyến khích trẻ tự quyết định, tôn trọng không gian riêng tư và cho phép trẻ chơi tự do là những yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển một cách khỏe mạnh và hạnh phúc.
Bài viết này thuộc bản quyền của Tổ Chức Tư Vấn Giáo Dục Quốc Tế IECS. Sao chép dưới mọi hình thức xin vui lòng dẫn nguồn và links.
IECS và Vuatiengduc là công ty chuyên du học nghề Đức và trung tâm tiếng Đức uy tín nhất hiện nay. Với đội ngữ sáng lập đã sinh sống 20 năm tại Đức IECS và Vuatiengduc chúng tôi hiểu các bạn cần gì và sẽ tìm ra giải pháp cho từng học viên học tiếng Đức chuyên nghiệp.