Passiv: Câu bị động
Passiv là gì? Câu bị động được hình thành như thế nào? Cách sử dụng ra sao? Chúng ta cùng tìm hiểu ở bài viết dưới đây nhé!
1. Passiv là gì?
Passiv nhấn mạnh vào một hành động hoặc một trạng thái được thực hiện, chứ không nhấn mạnh vào ai/cái gì gây ra hành động hay trạng thái đó.
z.B: Der Bäcker backt den Kuchen. (Câu chủ động) => Ein Kuchen wird gebacken. (Câu bị động)
Bạn có thể thấy, ở câu chủ động, der Bäcker được nhấn mạnh (chính là thợ làm bánh nướng cái bánh đó). Nhưng ở câu bị động, ein Kuchen lại được nhấn mạnh (không ai quan tâm chiếc bánh này là ai nướng; mà người ta chỉ quan tâm chiếc bánh này đã được nướng.)
2. Khi nào thì sử dụng câu chủ động? Khi nào thì dùng câu bị động?
Câu bị động (Passiv) được hình thành trên cơ sở câu chủ động (Aktiv). Vậy trường hợp nào thì dùng Aktiv? Trường hợp nào dùng Passiv?
- Aktiv được sử dụng để nhấn mạnh ai/cái gì đang làm hành động gì đó
z.B: Der Mechaniker repariert das Auto. (Frage: Wer repariert das Auto?)
-> Trọng tâm là người thợ sửa xe đang thực hiện hành động sửa xe ô tô.
- Passiv được sử dụng để nhấn mạnh hành động và có thể bỏ qua chủ thể tác động. Trả lời cho câu hỏi: Was passiert?
z.B: Ein Auto wird repariert.
-> Hành động chiếc xe ô tô được sửa là trung tâm, còn về việc ai là người sửa xe thì không quan trọng.
3. Có bao nhiêu loại câu bị động
Có 2 loại câu bị động trong tiếng đức: Vorgangspassiv và Zustandspassiv. Hai loại câu này khác nhau ở chỗ nào?
- Vorgangspassiv được dùng để nhấn mạnh một hành động hay một quá trình (Was passiert?) đang xảy ra, và được hình thành bởi “werden” + Partizip II
z.B: Dem Verletzten wurde ein Verband angelegt.
Jetzt wird der Mann ins Krankenhaus gebracht.
- Zustandspassiv được xây dựng với trợ động từ “sein”. Dùng để miêu tả kết quả, trạng thái của một hành động hay một quá trình đã được thực hiện hay đã kết thúc. Zustandspassiv hầu như chỉ tồn tại ở hai thì Präsens và Präteritum.
z.B: Das Fenster ist geöffnet.
Die Hausaufgaben sind gemacht.
Để hiểu rõ hơn, chúng ta sẽ lấy lại ví dụ đơn giản ở trên:
Vorgangspassiv: Ein Auto wird repariert. -> Ô tô đang được sửa chữa. Chúng ta có mặt ở tiệm sửa xe và đang nhìn quá trình người thợ sửa chiếc ô tô.
Zustandspassiv: Ein Auto ist repariert. -> Ô tô đã được sửa chữa xong. Giờ là lúc ra thanh toán tiền và đi về.
4. Cách hình thành Passiv
Cách hình thành đơn giản nhất của Passiv là chuyển từ câu chủ động với 3 bước như sau:
Bước 1: Đưa tân ngữ trực tiếp lên làm chủ ngữ
Lưu ý: Nếu trong câu chủ động chỉ có tân ngữ gián tiếp hoặc không có cả tân ngữ gián tiếp lẫn tân ngữ trực tiếp, thì ta dùng chủ ngữ giả “es” để thay thế. Xem ví dụ dưới đây để hiểu rõ hơn nhé:
- Er antwortet mir.
=> Mir ở câu trên đóng vai trò là tân ngữ gián tiếp (cách 3 – Dativ). Bạn không thể chuyển mir thành ich được (vì tân ngữ gián tiếp không được phép chuyển thành chủ ngữ ở cách 1 Nominativ trong câu bị động). Do đó, câu này trở thành câu không có chủ ngữ và chúng ta có thể dùng chủ ngữ giả “es” thay thế (tân ngữ gián tiếp vẫn giữ nguyên trong câu nhé!!!)
Es wird mir geanwortet. (Tôi được trả lời.) -> wird được chia theo ngôi es
=> Hoặc bạn có thể chuyển mir lên vị trí của chủ ngữ, nhưng vẫn phải giữ nguyên là mir và không được biến đổi
Mir wird geantwortet. (Tôi được trả lời.)
- Meine Tochter schläft oft spät ein. (Con gái tôi thường ngủ muộn.)
=> Trong câu trên không có bất kỳ tân ngữ nào. Vậy khi chuyển sang câu chủ động bạn chỉ có thể thêm chủ ngữ giả “es”
Es wird oft spät eingeschlafen. (Mọi người thường ngủ muộn.???) -> mặc dù là câu bị động nhưng nó lại mang ý nghĩa chung chung.
=> *Khi 1 câu chủ động có hành động nhưng không có tân ngữ bị chuyển sang câu bị động thì lúc đó ý nghĩa của câu bị động sẽ là nói về một vấn đề chung chung dựa trên hành động đó.
Bước 2: Chủ ngữ trong câu chủ động có thể bỏ qua hoặc đưa về làm tân ngữ trong câu bị động
Nếu bạn không lược bỏ chủ ngữ mà đưa chủ ngữ về làm tân ngữ thì có 2 trường hợp sau:
- Đối với chủ ngữ là người hoặc vật trực tiếp gây ra hành động thì dùng giới từ “von” + Dativ
z.B: Der Kuchen wird vom Bäcker gebacken.
Das Auto wird vom Mechaniker repariert.
- Đối với chủ ngữ là người hoặc vật gián tiếp gây ra hành động thì dùng giới từ “durch” + Akkusativ
z.B: Die Kerzen werden durch den Wind ausgeblasen.
Der Brief wird durch den Boten überbracht.
Bước 3: Động từ chính được chia ở Partizip 2 và đi kèm với trợ động từ “werden”
Cấu trúc Passiv được hình thành ở các thì như sau:
- Vorgangspassiv
- Vorgangspassiv mit Modalverben
Chúng ta lấy ví dụ với “müssen”:
– Präsens: “müssen” + Partizip II + werden
– Präteritum: “mussten” + Partizip II + werden
– Perfekt: “haben” + Partizip II + werden + müssen
– Plusquamperfekt: “hatten” + Partizip II + werden + müssen
– Futur 1: “werden” + Partizip II + werden + müssen
=> Những động từ khiếm khuyết còn lại chúng ta cũng áp dụng công thức trên
- Zustandspassiv
Lưu ý:
- Câu chủ động ở thì nào thì câu bị động phải được chia theo thì đó.
- Động từ khiếm khuyết “wollen/möchten” (muốn) chỉ được dùng trong câu chủ động. Khi chuyển sang câu thụ động, người ta sử dụng động từ thay thế đồng nghĩa “sollen”.
Bài tập tham khảo phần Passiv
Bài viết này thuộc bản quyền của Tổ Chức Tư Vấn Giáo Dục Quốc Tế IECS. Sao chép dưới mọi hình thức xin vui lòng dẫn nguồn và links.
THAM KHẢO THÊM:
- Học tiếng Đức có khó không? Kinh nghiệm thi đỗ 4 kĩ năng B1 trong lần đầu tiên
- Vị trí của 1 động từ trong tiếng Đức
- Cách học ngữ pháp tiếng Đức hiệu quả
IECS và Vuatiengduc là công ty chuyên du học nghề Đức và trung tâm tiếng Đức uy tín nhất hiện nay. Với đội ngữ sáng lập đã sinh sống 20 năm tại Đức, chúng tôi hiểu các bạn cần gì và sẽ tìm ra giải pháp cho từng học viên học tiếng Đức chuyên nghiệp.
TRỤ SỞ HỒ CHÍ MINH
