Ngữ pháp là 1 cách thức để hiểu về ngôn ngữ, là công cụ để quản lý từ ngữ. Do vậy, dù muốn hay không, khi bạn học tiếng Đức, việc nắm vững ngữ pháp tiếng Đức là rất quan trọng. Điều này không chỉ giúp bạn dễ tiếp cận với tiếng Đức hơn mà bạn còn có thể giỏi tổng thể mọi mặt tiếng Đức. Bài viết dưới đây sẽ cho bạn một cái nhìn tổng quan hơn
1. Ngữ pháp tiếng Đức có khó hay không?
Về cơ bản ngữ pháp tiếng Đức khó hơn ngữ pháp tiếng Anh
Câu trả lời là có, ngữ pháp tiếng Đức về cơ bản khá khó. Sự thật nếu so sánh ngữ pháp tiếng Đức với tiếng Anh, chắc chắn ngữ pháp tiếng Đức sẽ khó hơn. Dưới đây là một số lý do:
1.1 Về danh từ
- Nếu đa số danh từ tiếng Anh ở dạng số nhiều chỉ cần thêm “s/es”
Ví dụ: one cat – two cats, one couch – two couches,…
thì tiếng Đức có rất nhiều cách tạo thành danh từ số nhiều
Ví dụ: ein Apfel – zwei Äpfel, ein Buch – zwei Bücher, ein Kind – zwei Kinder,….
Khác với quy tắc thêm số nhiều đơn giản, ngoại lệ ít của tiếng Anh, quy tắc thêm số nhiều tiếng Đức khá rắc rối và nhiều trường hợp ngoại lệ.
- Khác với danh từ tiếng Anh chỉ có mạo từ đi kèm, danh từ tiếng Đức không những luôn luôn phải được viết hoa mà con đi kèm thêm giống. Có 3 giống đó là: giống đực (maskulin), giống trung (neutral), giống cái (feminin) và ngoài ra số nhiều (plural). Mỗi danh từ sẽ có một giống riêng, 1 số danh từ có thể có cả 2 giống.
- Mạo từ đi kèm danh từ tiếng Đức cũng khá phức tạp, ngoài phụ thuộc giống của danh từ thì nó còn phụ thuộc vào 4 biến cách (Kasus) trong tiếng Đức đó là:
Cách 1 Nominativ
Cách 2 Genitiv
Cách 3 Dativ
Cách 4 Dativ. Để cho bạn dễ hình dung, cụ thể chúng ta sẽ có ví dụ như sau:
– Tiếng Anh có 2 loại mạo từ (article) đứng trước danh từ: xác định (the) và không xác định (a, an)
+ Mạo từ xác định “the” được dùng trước danh từ khi người nói lẫn người nghe đều biết rõ đối tượng. Ví dụ: “The book on the table is mine.” (Quyển sách ở trên bàn là của tôi).
+ Mạo từ không xác định “a, an” được đặt trước danh từ nếu nó lần đầu xuất hiện trong ngữ cảnh. Ví dụ “Yesterday I saw a man jumping over the hedge” (Hôm qua tôi thấy một người đàn ông nhảy qua hàng rào)
+ “A” đứng trước danh từ bắt đầu bằng phụ âm hoặc một nguyên âm nhưng có âm là phụ âm. Ví dụ: a cat, a university,…
“An” sẽ đứng trước danh từ bắt đầu bằng nguyên âm hoặc một âm câm. Ví dụ: an apple, an elephant, an hour,…
– Tiếng Đức có rất nhiều loại mạo từ, trong đó có 2 loại mạo từ (Artikel) xác định và không xác định giống tiếng Anh. Tuy nhiên vì sự ảnh hưởng của giống và 4 biến thể nên việc xác định mạo từ cho chuẩn trong tiếng Đức cũng khá phức tạp.
+ Với mỗi giống, chúng ta có một mạo từ đi kèm như sau:
Chúng ta sẽ lấy thử 3 danh từ với 3 giống khác nhau để xem khi vào biến thể:
der Apfel (maskulin); das Buch (neutral), die Frau (feminin) và một từ luôn ở dạng số nhiều die Eltern (plural)
* Với mạo từ xác định:
* Tương tự với mạo từ không xác định (chú ý không có số nhiều đi với mạo từ không xác định):
1.2 Về động từ
Mới chỉ đi sơ qua về danh từ nhưng đã có rất nhiều thứ cần nhớ trong tiếng Đức. Để tránh việc các bạn bị ngợp, ở phần này tôi sẽ chỉ giới thiệu qua một vài điểm khác biệt về cách chia động từ giữa 2 thứ tiếng như sau:
– Ở tiếng Đức các bạn sẽ phải cho dạng đúng của động từ với nhiều chủ ngữ hơn.
Ví dụ động từ “to be” trong tiếng Anh, chúng ta có như sau
I – am
you/we/they – are
she/he/it – is
Tương tự với động từ “ to be”, tiếng Đức có động từ “sein” bằng nghĩa với “to be”, cùng xem xem cách chia của động từ này tương ứng với các thì nhé:
Ich – bin
du – bist
er/sie/es – ist
ihr – seid
wir/sie/Sie – sind
– Ta có thể thấy quy tắc động từ đi kèm với chủ ngữ của tiếng Đức phức tạp hơn. Bên cạnh đó, vị trí của động từ cũng là một điểm đáng nhớ. Tư duy câu theo tiếng Anh khá giống với tiếng Việt đó là : trạng ngữ- chủ ngữ – động từ. Ví dụ trong câu:
“Today, I go to school by bus” (Hôm nay tôi đến trường bằng xe buýt) ta có thể thấy động từ đứng ở vị trí thứ 3.
Đối với tiếng Đức, động từ luôn luôn ở vị trí thứ 2 trong câu khẳng định:
“Heute gehe ich mit dem bus zur Schule” (Hôm nay tôi đến trường bằng xe buýt)
– Đối với câu có trợ động từ (Hilfsverben) hay động từ khuyết thiếu (Modalverben), ở trong tiếng Anh (ví dụ can, could,…) chúng ta giữ nguyên động từ khuyết thiếu và cả động từ chính cho tất cả các ngôi. Nhưng ở tiếng Đức chúng ta vẫn phải chia động từ khuyết thiếu, động từ chính lại được cho xuống cuối câu. Ví dụ:
Tiếng Anh: “I can play the piano.”
Tiếng Đức: “ Ich kann Klavier spielen.”
Còn rất rất nhiều sự khác biệt nữa giữa 2 ngôn ngữ mà không tiện kể ra hết. Qua sự giới thiệu trên các bạn có thể khẳng định chắc chắn thêm một lần nữa rằng tiếng Đức khó hơn tiếng Anh. Tuy nhiên cũng đừng vì thế mà nản lòng nhé! Sự thật tiếng Đức khó hơn tiếng Anh nhưng cách đọc của tiếng Đức một số từ khá giống tiếng Việt và bạn có thể dễ dàng đánh vần hơn nhiều.
Ngữ pháp tiếng Đức khó như vậy, có nên chú trọng học ngay từ A1 không?
Theo tôi thì khi bắt đầu A1 chúng ta có cần học ngữ pháp nhưng chỉ nên ở mức làm quen, nhận biết chứ không hẳn chú trọng học quá nhiều. Lý do ư? Đơn giản thôi
– Những người mới bắt đầu học một ngôn ngữ mới cũng như một đứa trẻ mới tập nói vậy. Chẳng ai lại bắt một đứa trẻ 1- 2 tuổi mới bập bẹ phát âm học về danh từ, động từ, tính từ, câu đơn, câu ghép,… cả. Ngay khi mới bắt đầu mà bạn đã phải tiếp thu một lượng kiến thức khổng lồ về ngữ pháp, trong khi vốn từ vựng của trình độ A1 vẫn còn khá hạn chế, điều này sẽ dẫn tới mệt mỏi, chán nản, dễ bỏ cuộc.
Chính vì vậy, thay vì chúng ta quá quan trọng về ngữ pháp, khi bắt đầu học, hãy cố gắng nhận biết một số cấu trúc cơ bản như giống của danh từ, cách phát âm, chia một số động từ đơn giản cho từng ngôi,…
Bên cạnh đó, các bạn nên chú trọng rèn luyện phản xạ nghe, nói, phát âm các từ cho chuẩn ngay từ A1 để mình có tiền đề khi học cao hơn sẽ không bị bị động. Ngữ pháp sai có thể dễ dàng sửa được, nhưng phát âm sai lâu ngày sẽ thành thói quen và khó uốn nắn hơn.
Xem thêm : Bảng chữ cái tiếng Đức
2. Các cách học ngữ pháp tiếng Đức hiệu quả
2.1 Phương pháp
-
Thiết lập tâm lý sẵn sàng, quyết tâm
– Lập ra những mục tiêu, kế hoạch rõ ràng
Lên kế hoạch, hệ thống khi bắt đầu làm gì đó là điều cơ bản quan trọng nhất. Bạn không thể tự tin tuyên bố rằng “tôi sẽ làm chủ tiếng Đức” trong khi bản thân lại mông lung, chẳng biết làm thế nào.
Vì vậy, khi xác định tâm lý bạn sẽ phải học được tiếng Đức, hãy lên kế hoạch chi tiết cho từng ngày. Thay vì chỉ nghĩ “hôm nay mình sẽ học ngữ pháp” hãy lên kế hoạch chi tiết cho từng ngày. Ví dụ buổi sáng mình sẽ học 2 tiếng về các thì, buổi chiều mình sẽ học về chia đuôi tính từ, buổi tối mình sẽ học về phát âm,…. Với một kế hoạch cụ thể cho việc học từng ngày như vậy, chắc chắn ngữ pháp của bạn sẽ tốt lên, thay vì chỉ nói suông và học máy móc.
Bạn phải lên kế hoạch chi tiết cho từng ngày để đạt được hiệu quả cao trong việc học ngữ pháp tiếng Đức
– Tự chọn phương pháp học phù hợp cho bản thân
Mỗi chúng ta đều có cách dung nạp kiến thức khác nhau. Có người sẽ dễ tiếp thu hơn khi học từ qua bài hát, video, có người lại thích yên tĩnh một mình tập trung học, có người lại dễ hiểu hơn nếu vừa học vừa thực hành,… Tùy theo tính cách mà mỗi cá nhân sẽ có cách học hiệu quả của riêng mình. Bạn hãy dành ra chút thời gian, tìm hiểu phong cách học phù hợp với bản thân nhất, từ đó hãy tự lên kế hoạch và đề ra những hoạt động thích hợp để việc học đạt hiệu quả nhất nhé!
– Tập trung vào quá trình thay vì tập trung vào mục đích
Khác với suy nghĩ của nhiều người rằng đề ra được mục tiêu cao là tốt. Theo kinh nghiệm của bản thân tôi, thứ nhất, khi đề ra 1 mục tiêu lớn đòi hỏi mất nhiều thời gian, chúng ta sẽ có xu hướng trì trệ, “nốt hôm nay ngày mai bắt đầu làm”. Thứ hai, khi đạt được mục tiêu rồi, chúng ta lại rơi vào cảnh mất động lực, dần dần buông thả.
Chính vì vậy, hãy rèn luyện cho bản thân suy nghĩ việc học giống như một quãng đường dài, mỗi ngày lại có một khám phá khác, một mục tiêu cao hơn. Hãy phá bỏ mọi giới hạn, học không bao giờ là đủ.
-
Hình thành cho mình những thói quen, môi trường học tập tốt
– Hãy học trên bàn, đừng học trên giường
Chúng ta hãy có suy nghĩ ngồi trên giường học cho thoải mái. Nhưng thực tế, chỉ khoảng 20 phút sau, sự hấp dẫn mời gọi của chiếc giường sẽ khiến ta không thể cưỡng lại nổi. Lời khuyên đưa ra là, các bạn nên ngồi học trong môi trường nghiêm túc, bàn ghế thoải mái, phù hợp làm việc nhiều tiếng. Thư viện, những quán cafe yên tĩnh,… sẽ là 1 số sự lựa chọn phù hợp.
– Cố gắng nhìn thấy ngôn ngữ Đức ở tất cả mọi nơi trong nhà
Thoạt đầu, nghe có vẻ hơi phi lý. Nhưng sự thật một cách học hiệu quả là hòa nhập vào môi trường sử dụng ngôn ngữ ấy. Chúng ta chưa có điều kiện để sang Đức nên hãy cố gắng để trong nhà nhìn mọi nơi thấy tiếng Đức. Tủ lạnh, cửa ra vào, đầu giường là những nơi dễ nhìn thấy nhất. Hãy thử viết một số câu tiếng Đức vào những tờ giấy note nhỏ, gắn lên những vật dụng trong nhà xem sao nhé.
Ngoài ra hãy thiết lập các thiết bị truyền thông của bạn thành tiếng Đức. Mỗi lần bạn mở điện thoại ra đều nhìn thấy tiếng Đức, điều này sẽ giúp lập trình lại bộ não của bạn, khiến bạn quen dần với ngôn ngữ cần học hơn.
– Đọc thật nhiều tài liệu tiếng Đức
Đừng nghĩ rằng phải biết nhiều ngữ pháp tiếng Đức mới đọc được tài liệu tiếng Đức. Những người có suy nghĩ chủ quan như vậy thường sẽ luôn gặp khó khăn với chính ngữ pháp, hơn nữa họ cũng chẳng bao giờ động tới tài liệu tiếng Đức để mà đọc. Chính vì vậy, hãy cố gắng đọc bất kì tài liệu nào bạn có thể đọc. Truyện tranh, sách, tạp chí,… kể cả là phụ đề phim bạn xem.
Tất cả đều có thể giúp ích cho việc học ngữ pháp tiếng Đức của bạn. Bạn không chỉ biết được ngữ pháp bạn được học ứng dụng trong thực tế như thế nào, mà bạn còn sẽ học được những ngữ pháp mới bạn chưa biết. Việc đọc hay xem nhiều tiếng Đức sẽ giúp bạn dùng đúng ngữ pháp mà không cần phải học thuộc những công thức phức tạp.
– Đừng học quá nhiều, học từng chút một và hãy sử dụng nó
Sẽ là một sai lầm nếu bạn cố gắng học ngữ pháp thật nhanh sau đó rồi học đến những thứ khác. Thay vì học nhiều mà lại quên, mơ hồ thì hãy tập trung sử dụng tốt những gì mình đã học, sau đó mới học đến ngữ pháp mới. Rất nhiều bạn dù trong thời điểm đó rất thuần thạo một cấu trúc ngữ pháp nào đó nhưng sau một thời gian lại quên đi, đó chính là bởi vì bạn không sử dụng ngữ pháp đó.
Thế nên, việc tự viết tiếng Đức sẽ giúp bạn nhớ lâu hơn. Bạn sẽ phải sử dụng vốn ngữ pháp mà mình có để tạo nên một câu hoàn chỉnh, sau đó tạo lập nên đoạn văn thể hiện rõ ràng ý kiến của bạn. Hãy nhớ rằng “dục tốc bất đạt”, học chậm mà chắc.
Xem thêm: Phương pháp tự học tiếng Đức hiệu quả
3. Một số tài liệu học ngữ pháp hiệu quả
Sau đây tôi sẽ giới thiệu với bạn một số sách học ngữ pháp tiếng Đức hiệu quả.
Nếu bạn là người mới bắt đầu, hãy tham khảo cuốn sách “Ngữ pháp tiếng Đức theo cách dễ hiểu” của tác giả Trần Khắc Đạt. Cuốn sách được viết dành cho người Việt, phù hợp với tư duy người Việt, nội dung đã bao gồm ngữ pháp từ A1-C1 ngắn gọn, súc tích, tiết kiệm thời gian học.
Ngữ pháp tiếng Đức theo cách dễ hiểu
Một bộ sách cũng giúp học ngữ pháp tiếng Đức theo từng cấp độ là bộ 3 cuốn A-Grammatik, B-Grammatik, C-Grammatik. Đây là bộ sách của nhà xuất bản Schubert Verlag, được thiết kế để học cùng giáo trình Begenungen – 1 trong những giáo trình học tiếng Đức cơ bản tốt nhất hiện nay. Bạn có thể học chung với giáo trình hay học độc lập đều hiệu quả.
Nếu bạn không thích học qua sách thì một app trên điện thoại cũng rất hữu ích đó là Duolingo. Đây là một trong số những app học tiếng Đức phổ biến online. Bạn có thể học ngữ pháp qua việc trả lời các câu hỏi và hoàn thành bài tập hàng ngày.
Duolingo là một trong những app học tiếng Đức phổ biến online.
Ngoài ra, khi đã có nền tảng ngữ pháp tiếng Đức, việc bạn hàng ngày ôn luyện là rất cần thiết. Việc ôn luyện ngữ pháp có thể hiệu quả hơn khi bạn luyện tập làm những bài tập về ngữ pháp.
Với công nghệ đang phát triển hiện nay, việc ôn luyện đề trên google chắc hẳn sẽ không còn xạ lạ gì. Chỉ cần gõ 1 số từ khóa, bạn có thể download về rất nhiều tài liệu làm bài tập về ngữ pháp. Việc có thể tiến bộ hay không là phụ thuộc vào bạn, hãy chăm chỉ để đạt kết quả tốt nhất.
4. Tổng hợp ngữ pháp A1 tiếng Đức
Khi bắt đầu hành trình học tiếng Đức, ngữ pháp A1 tiếng Đức là những viên gạch nền tảng đầu tiên và cực kỳ quan trọng. Nắm vững các kiến thức ở trình độ này sẽ giúp bạn tự tin xây dựng những câu giao tiếp đơn giản hàng ngày và là tiền đề vững chắc cho các cấp độ cao hơn, bao gồm cả kỹ năng viết thư.
Dưới đây là các điểm ngữ pháp cốt lõi bạn cần nắm ở trình độ A1, được trình bày để dễ hiểu và so sánh:
4.1. Chia động từ ở thì hiện tại (Verbkonjugation) – Móng nhà của mọi câu nói
Ở cấp A1, việc chia động từ chính xác theo chủ ngữ là yêu cầu bắt buộc. Động từ trong tiếng Đức chia theo các đại từ nhân xưng như ich, du, er/sie/es, wir, ihr, Sie… với các đuôi khác nhau (–e, –st, –t, –en…). Ví dụ: machen → ich mache, du machst, er macht…
Bạn cũng cần biết các loại động từ đặc biệt:
-
Động từ bất quy tắc (sehen → ich sehe, du siehst…)
-
Động từ với gốc kết thúc bằng –d/-t/-el cần thêm –e ở đuôi để dễ phát âm
-
Các trợ động từ (Hilfsverben) như sein, haben, werden
-
Và động từ khuyết thiếu (Modalverben) như können, müssen, dürfen…, đặc biệt quan trọng vì chúng xuất hiện rất nhiều trong giao tiếp hàng ngày.
4.2. Cách đặt câu hỏi: W-Fragen và Ja/Nein-Fragen
Nắm được cấu trúc câu hỏi là chìa khóa để bạn bắt đầu giao tiếp bằng tiếng Đức:
-
W-Fragen (câu hỏi bắt đầu bằng từ để hỏi như Wer, Was, Wo, Wann, Warum…) dùng để tìm kiếm thông tin cụ thể.
Ví dụ: Wo wohnst du? Was machst du heute?
-
Ja/Nein-Fragen bắt đầu bằng động từ và dùng để xác nhận.
Ví dụ: Kommst du aus Vietnam? Sprichst du Deutsch?
Ngữ pháp A1 tiếng Đức yêu cầu bạn sử dụng đúng trật tự từ trong câu hỏi – điều tưởng đơn giản nhưng lại rất dễ bị mất điểm trong các kỳ thi nếu không để ý.
4.3. Danh từ & Quán từ (Nomen und Artikel) – Giống là “đặc sản” của tiếng Đức
Mỗi danh từ tiếng Đức luôn đi kèm với quán từ xác định (der, die, das) hoặc không xác định (ein, eine), biểu thị giống (đực, cái, trung), số ít – số nhiều, và cách (Nominativ, Akkusativ, Dativ).
Việc xác định giống đúng là điều bắt buộc – vì giống quyết định cách chia tính từ, đại từ, và cách dùng giới từ sau này.
Ví dụ:
-
Der Tisch (cái bàn – giống đực),
-
Die Lampe (cái đèn – giống cái),
-
Das Buch (quyển sách – giống trung).
-
Die Bücher (số nhiều của “quyển sách”).
4.4. Akkusativ & Dativ – Hiểu hành động trong câu
Khi làm việc với động từ, bạn phải biết: ai làm gì? cái gì bị tác động? ai là người nhận?
-
Nominativ: chủ ngữ – người thực hiện hành động (Ich)
-
Akkusativ: tân ngữ trực tiếp – bị tác động (das Buch)
-
Dativ: tân ngữ gián tiếp – người nhận hành động (ihm)
Ví dụ: Ich gebe ihm das Buch.
Tôi (Nominativ) → cho ai đó (Dativ) → cái gì đó (Akkusativ).
Ngữ pháp A1 tiếng Đức không yêu cầu bạn thuộc lòng hết các trường hợp, nhưng bạn cần nắm được vai trò và động từ đi với cách nào để không dùng sai.
4.5. Giới từ (Präpositionen) – Gắn câu với hoàn cảnh
Có ba nhóm giới từ bạn cần biết:
-
Chỉ địa điểm (in, auf, an, neben…)
-
Chỉ thời gian (seit, um, in, am…)
-
Chỉ cách thức/phương tiện (mit, ohne…)
Ví dụ:
Nhiều giới từ sẽ yêu cầu bạn điều chỉnh danh từ về Akkusativ hoặc Dativ, đây là bước quan trọng trong việc xây dựng câu đúng ngữ pháp.
4.6. Cấu trúc câu (Satzbau) – Ai đứng đâu trong câu?
Một câu tiếng Đức có cấu trúc cơ bản:
-
Vị trí 1: Chủ ngữ hoặc yếu tố được nhấn mạnh (z.B. Heute)
-
Vị trí 2: Động từ đã chia
-
Cuối câu: các phần còn lại theo trật tự thời gian – lý do – cách thức – địa điểm (TEKM: Temporal – Kausal – Modal – Lokal)
Ví dụ: Ich gehe heute mit dem Fahrrad zur Schule.
(Tôi đi học bằng xe đạp hôm nay.)
4.7. Thì quá khứ hoàn thành (Perfekt) – Kể chuyện ở A1
Người học A1 cần biết cách sử dụng thì Perfekt để mô tả các hành động trong quá khứ bằng cách:
Ví dụ:
4.8. Modalverben & Câu mệnh lệnh (Imperativ) – Tự tin giao tiếp
Modalverben như können, müssen, dürfen… giúp bạn diễn tả mong muốn, khả năng, nghĩa vụ…
Ví dụ: Ich kann Deutsch sprechen.
Imperativ giúp bạn đưa ra lời yêu cầu, đề nghị. Ở A1, bạn chỉ cần học cho 3 ngôi: du, ihr, Sie.
Ví dụ:
Qua những chia sẻ từ kinh nghiệm bản thân vừa rồi, hy vọng các bạn sẽ có một cái nhìn khác về ngữ pháp tiếng Đức. Nó sẽ khó với những người không cố gắng nhưng sẽ là dễ nếu bạn có quyết tâm. Chúc các bạn thành công!
Xem thêm : Mẹo và bí quyết học tiếng Đức hiệu quả
Bài viết này thuộc bản quyền của Tổ Chức Tư Vấn Giáo Dục Quốc Tế IECS. Sao chép dưới mọi hình thức xin vui lòng dẫn nguồn và links.
THAM KHẢO THÊM:
IECS và Vuatiengduc là công ty chuyên du học nghề Đức và trung tâm tiếng Đức uy tín nhất hiện nay. Với đội ngữ sáng lập đã sinh sống 20 năm tại Đức IECS và Vuatiengduc chúng tôi hiểu các bạn cần gì và sẽ tìm ra giải pháp cho từng học viên học tiếng Đức chuyên nghiệp
TRỤ SỞ HỒ CHÍ MINH